
Ο σπόρος της αμφισβήτησης και η υπευθυνότητα
Άπαξ και φυτρώσει ο σπόρος της αμφιβολίας, τα πράγματα γίνονται δύσκολα. Η αμφισβήτηση, η αμφιβολία, η διερεύνηση δεν εστιάζει σε συγκεκριμένα αντικείμενα. Την συναντάς παντού!
Αμφιβάλλεις αν πρέπει να βρίσεις τον Τσίπρα, αν δικαιολογείται ο θυμός σου όταν ο σύντροφός σου θέλει να σε αλλάξει. Αν είναι απαραίτητο να υποτάσεις το παιδί σου. Αναρωτιέσαι αν το αφεντικό σου όντως σου πίνει το ζουμί, ή αν οι υπάλληλοί σου είναι όντως τεμπέληδες. Σκέφτεσαι μήπως δεν έχει νόημα να κάνεις δίαιτα, και ταυτόχρονα αν είναι δυνατόν να μην είσαι λαίμαργος. Μήπως δεν πρέπει να πεις καν “κόβω το τσιγάρο”. Δεν βάζεις σημαίες της Γαλλίας για το Μπατακλάν, αλλά δυσκολεύεσαι πάρα πολύ να επιτεθείς σε αυτούς που το έκαναν, για να κατακεραυνώσεις την υποκρισία. Βλέπεις σκληράδα απέναντι στα ζώα αλλά διστάζεις να επιτεθείς στους σκληρούς. Όταν πλένεις τα πιάτα προσπαθείς να χρησιμοποιήσεις το λιγότερο δυνατό νερό. Αρχίζεις να αναρωτιέσαι αν πρέπει να καταναλώνεις τόσο πλαστικό κάθε μέρα και αν όντως το κάνεις, πως θα βρεις κάδους να το ανακυκλώσεις. Αν είναι δυνατόν να μην πετάς τρόφιμα στα σκουπίδια. Αρχίζεις να σκέφτεσαι τη λύση του παγουριού για το καθημερινό σου νερό. Και έχεις ενδιαφέρον μήπως είναι δυνατόν να αλλάξει η διατροφή σου με τέτοιο τρόπο ώστε να μην συντηρείς μια βιομηχανία κακοποίησης ζωντανών πλασμάτων. Βλέπεις ένα κουνουπάκι να σε τσιμπάει και αναρωτιέσαι μήπως τελικά είναι πολύ βάρβαρο να βάλεις τέλος στη ζωή του. Αναρωτιέσαι γιατί να παρηγορείς τους φίλους, γιατί να μιλάς όταν υπάρχει αμηχανία, γιατί να δίνεις συμβουλές, γιατί να αγανακτάς με τους ρατσιστές. Γιατί να συγχαίρεις τους αλληλέγγυους. Γιατί να νιώθεις τύψεις για τις σκέψεις “σου”. Γιατί να μιλάς όταν δεν υπάρχει τίποτα να πεις.
Και ίσως να σκοτώσεις τελικά πολλά κουνούπια, να περιορίσεις το παιδί σου, όντας τρομαγμένος μήπως κάτι κακό του συμβεί, να βρεις απαράδεκτους τους τοπικούς άρχοντες, να εκραγείς με την διαφθορά στον τόπο σου, να αγανακτήσεις με την έκρηξη της τρομοκρατίας στον κόσμο, να ανοίξεις το κλιματιστικό σου πιο δυνατά από όσο χρειάζεται για να μην υποφέρεις. Αλλά κάθε επόμενη στιγμή, πάλι θα βρεις την αμφιβολία μπροστά σου.
Γιατί όλη σου η φλόγα κατευθύνεται στο να ανακαλύψεις αν είναι δυνατόν, τώρα, τούτη τη στιγμή (που είναι το μόνο που υπάρχει), αν είναι δυνατόν η δράση σου να μην έχει το παραμικρό ψήγμα βίας, φόβου, αγωνίας! Και αυτή η έρευνα γεννάει την πιο βαθιά, ολική υπευθυνότητα που μπορεί να υπάρξει. Και αυτή η υπευθυνότητα δεν επιβάλλεται από κανένα εξωτερικό παράγοντα, ξεπηδάει από μέσα σου.